* Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στην ηλεκτρονική έκδοση της e-Κοινωνίας Πολιτών διαθέσιμη στο http://www.scribd.com/doc/38216002/E-Koinonia-Politon-No-7-%CE%97-%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%83%CE%B9%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%A8%CE%B7%CF%86%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE-%CE%95%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE και στο περιοδικό της Ένωσης Ασκουμένων και Νέων Δικηγόρων διαθέσιμο στο http://www.eanda.gr/teyxos-1o
Η δολοφονία του δημοσιογράφου Σωκράτη Γκιόλια έφερε στο προσκήνιο – μεταξύ άλλων – το ζήτημα της ανωνυμίας των blogs, καθώς ο δημοσιογράφος ήταν γνωστό αλλά όχι αποδεδειγμένο ότι διαχειρίζονταν το blog troktiko.
To blogging αποτελεί υπέρτατη μορφή έκφρασης άποψης και συνεπώς δημοκρατίας της εποχής μας. Η δημοκρατικότητά του συνίσταται στην αθρόα, εύκολη και πρωτογενή τοποθέτηση απόψεων και ειδήσεων στη απόλυτη δημόσια κριτική, το Διαδίκτυο. Η δημοκρατικότητα του blogging υποστηρίζεται από την ίδια την υποδομή του Διαδικτύου, αλλά και την φυσική υστέρηση ενός παγκόσμιου δικαιϊκού συστήματος, καθώς το Διαδίκτυο είναι δομημένο με τρόπο ώστε να μην γνωρίζει δικαιοδοσίες, όπως αξιώνει η εφαρμογή των νόμων, οι οποίοι πολλές φορές είναι σε θέση να περιορίσουν άμεσα ή έμμεσα την ελεύθερη έκφραση.
Τόσο τα sites όσο και τα blogs υπάγονται σε συγκεκριμένους νόμους, όχι όμως μόνο της χώρας στην οποία «δραστηριοποιούνται», αλλά και της χώρας στην οποία διατηρούν τους servers τους ή της χώρας στην οποία βρίσκεται η έδρα της εταιρίας που διαχειρίζεται το site ή της χώρας στην οποία απευθύνονται ή της χώρας από την οποία κάποιος έχει πρόσβαση, κοκ.
Η ιδιαιτερότητα αυτή συνεπάγεται ιδανικά την δυνατότητα για κάποιον, ο οποίος θεωρείται ότι θίγεται από ένα site ή ένα blog, να καταφύγει σε διάφορες έννομες τάξεις προκειμένου να προασπιστεί τα δικαιώματά του, με κριτήρια την ευκολία στην απονομή δικαιοσύνης, την πρόσβαση στο φυσικό δικαστή, την έκδοση απόφασης σε σύντομο χρονικό διάστημα, το κόστος και κυρίως την εφαρμογή της απόφασης και την ικανοποίηση του θιγέντα.
Για παράδειγμα, εάν κάποιος ελέγχει ένα blog από την κατοικία του στην Αίγυπτο, το οποίο φιλοξενείται σε έναν server στις ΗΠΑ και σε αυτό το blog γράφονται συκοφαντίες για κάποιον Έλληνα, ο οποίος κατοικεί στην Ιαπωνία, ο θιγείς Έλληνας θα μπορούσε αρχικά να ασκήσει τα νόμιμα δικαιώματά του σε κάθε μία από τις προαναφερθείσες δικαιοδοσίες. Εντούτοις, αυτό το οποίο ενδιαφέρει τον θιγέντα δεν είναι μόνο η θεμελίωση δικαιοδοσίας, αλλά κυρίως η τιμωρία του φυσικού αυτουργού και η προσωπική ικανοποίησή του. Στο ανωτέρω παράδειγμα, ο θιγείς Έλληνας δεδομένου ότι επιθυμεί κυρίως την τιμωρία του φυσικού αυτουργού και την προσωπική ικανοποίησή του, μάλλον συνετότερο θα ήταν να εκκινήσει τις νόμιμες διαδικασίες στην Αίγυπτο. Ωστόσο, αυτή η έννομη τάξη μπορεί να θεωρεί το blogging προστατευόμενη μορφή δημοκρατίας και άρα η κατηγορία της συκοφαντίας να μην μπορεί να ευσταθήσει. Εναλλακτικά, ο θιγείς Έλληνας θα είχε τη δυνατότητα να τιμωρήσει εμμέσως τον Αιγύπτιο blogger αναφέροντας το περιστατικό στην εταιρία που διατηρεί τον server του blog στις ΗΠΑ, η οποία θα μπορούσε ίσως να εμποδίσει την λειτουργία του blog μέχρι να διευκρινιστεί ειδικότερα η υπόθεση.
Με αυτά τα δεδομένα, καθίσταται σαφές ότι το Διαδίκτυο δεν δύναται να αποτελέσει τις περισσότερες φορές ζήτημα μόνο μίας χώρας. Επίσης, από τα προαναφερθέντα αναδεικνύεται ότι η εξεύρεση της «εύκολης» δικαιοδόσίας δεν συνεπάγεται δίχως άλλο την ουσιαστική ικανοποίηση του τυχόν θιγέντα. Ειδικότερα, κάθε μία δικαιοδοσία συνεπάγεται και μία ξεχωριστή έννομη τάξη, η οποία διαθέτει ειδικότερους νόμους και άρα περιορισμούς στην επιδίωξη της ικανοποίησης του τυχόν θιγέντα. Επίσης, είναι σαφές ότι από την στιγμή που δεν υπάρχει ένα παγκόσμιο δικαιϊκό σύστημα οι νόμοι στις διάφορες έννομες τάξεις δεν θα είναι ίδιοι και κυρίως θα υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες οι νόμοι μίας χώρας θα ρυθμίζουν ένα ζήτημα για το οποίο δεν θα υπάρχει πρόβλεψη σε κάποια άλλη. Ακόμη, η υπεράνω δικαιδοσιών μορφή του Διαδικτύου δίνει τη δυνατότητα σε οποιονδήποτε το επιθυμεί να προστρέξει σε διάφορες έννομες τάξεις προκειμένου να διεκδικήσει τα δικαιώματά του και κυρίως την ευκαιρία να απευθυνθεί όχι μόνο σε έναν φυσικό δικαστή.
Το τελευταίο διάστημα στη χώρα μας έχει επανέλθει το θέμα της ανωνυμίας ή μη των χειριστών blogs. Σχεδόν σε κάθε χώρα του κόσμου υπάρχουν εύκολες ή μη διαδικασίες για την άρση του απορρήτου των χειριστών blogs. Ωστόσο, το Διαδίκτυο δεν εντάσσεται αποκλειστικά σε κανένα εθνικό δίκαιο, με αποτέλεσμα οι διαδικασίες αυτές να καθίστανται πολλές φορές χρονοβόρες και δαπανηρές με αποτέλεσμα την υπόθαλψη εκείνου που παρανομεί. Συνεπαγωγικά, οι θιγόμενοι αποφεύγουν τη προσφυγή τους στη δικαιοσύνη, ενώ από την άλλη πλευρά λίγες είναι οι φορές που τα δικαστήρια δικαιώνουν τους προσφεύγοντες. Για παράδειγμα, σημαντικές ήταν οι αντιδράσεις και οι συζητήσεις οι οποίες ανέκυψαν από την δικαστική απόφαση (8/2009) της Liskyla Cohen του ανωτάτου Δικαστηρίου της Νεάς Υόρκης, βάσει της οποία η Google διατάχθηκε να αποκαλύψει την ταυτότητα blogger, ο οποίος είχε αναρτήσει σε blog του Blogger δυσφημιστικά σχόλια για το μοντέλο. Δυστυχώς, οι δικαστές ανά το κόσμο με αρκετή φειδώ εκδίδουν τέτοιες αποφάσεις και συνεπώς είναι εν μέρει δικαιολογημένη η αποφυγή της δικαστηριακής οδού για τους θιγόμενους.
Τα blogs ανά το κόσμο δεν είναι αυθύπαρκτα, αλλά φιλοξενούνται σε συγκεκριμένες πλατφόρμες, όπως η Blogger και η WordPress. Η αλήθεια είναι ότι αυτές οι πλατφόρμες απλά φιλοξενούν το υλικό που επιθυμεί ο διαχειριστής του blog, αλλά δυστυχώς για εκείνες είναι επώνυμες, με αποτέλεσμα να υπόκεινται στις δικαστικές ενέργειες του θιγέντα. Ο θιγόμενος θα πρέπει να έχει τα μέσα να αναζητεί σχετικά εύκολα τις ευθύνες στον φυσικό αυτουργό και όχι στην πλατφόρμα. Δεν είναι σαφές – δυστυχώς – γιατί στο φυσικό κόσμο είναι εύκολο να εντοπιστεί ο φυσικός αυτουργός ενός λιβελογραφήματος χωρίς να καταδικαστεί ο έμπορος του χαρτιού, ενώ στο κόσμο του Διαδικτύου συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Η κύρια δε νομική βάση για την ανωτέρω αντιφατική πραγματικότητα συνίσταται στη προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
Κοντολογίς, από τη μια πλευρά θα είναι χρήσιμο τόσο οι παραγωγοί δικαίου όσο και οι εφαρμοστές του να καταλήξουν σε μία συγκεκριμένη θέση αναφορικά με την ανωνυμία των blogs, από την άλλη πλευρά, όμως, θα πρέπει να μην ξεχνάμε ότι δεν υπάρχει μία έννομη τάξη στο Διαδίκτυο. Άλλωστε όπως αποδεικνύεται οι διαδικασίες υπάρχουν, αλλά στη ουσία καθίστανται εν τέλει αναποτελεσματικές.
Medium 